Muvazaa Nedir?

Muvazaa nedir? Ne demek? Muvazaa Çeşitleri nelerdir? Muvazaa hukuksal anlaşmalar çerçevesinde üçüncü şahısları aldatmaya yol açan durumlarda kişilerin kendi inisiyatiflerini yansıtmayan genel olarak danışmanlık üzere kurulmuş, gerçekleşebilecek bir durum veya olay karşısında sonuca neden olmayan durumlarda ortaya çıkacak olan işlemlerin  geçerli olmadığını kendi aralarında kabul ettiklerini kapsayan anlaşmaya muvazaa denir.

Hukuki bir ilişki kapsamında, üçüncü kişileri aldatmaya yönelik olarak, tarafların gerçek iradeleri yansıtmayan, danışıklıklı üzerine kurulu, herhangi bir hüküm ya da sonuca neden olmayan, görünürdeki işlemin geçersizliğini kendi aralarında kabul ettikleri gizli anlaşmaya muvazaa adı verilir.

Borçlar Hukukunda Muvazaa Nedir?

Türk borçlar hukukunda yani hukuki anlamda muvazaa, beyan ile irade arasında üçüncü şahısları aldatmak, kandırmak ya da zarara uğratmak amacıyla yapılan işlemlerdir.

Bilerek ya da isteyerek üçüncü kişileri zarara uğratmaya muvazaa, bu tip işlemlere de muvazaalı işlem denir. Muvazaada kişinin iradesi gerçek iradesiyle uyuşmamaktadır. İki kişi arasında bir anlaşma yapılmakta ve bu anlaşma dolayısıyla üçüncü kişiyi aldatmaya çalışılmakta ve üçüncü şahısa yanlış irade sunulmasıyla ortaya çıkmaktadır. Şahıslar bu şekilde üçüncü kişiden mal saklayabilir ya da mal kaçırabilirler. Muvazaalı işlemler gizli ve aldatmaya yönelik olduğunda geçersiz sayılmaktadır. Bireyler günlük hayatta yaptıkları birçok işte muvazaa uygulamakta, muvazaalı işlemler yapmaktadırlar. Şahıslar yaptıkları sözleşmelerde gerçekleri gizlemek amacıyla gerçek iradelerini kapsamayan aldatmalı iradelerle sözleşme yapabilirler. Bu tip sözleşmeler muvazaalıdır ve bunlar muvazaalı akit olarak adlandırılmaktadır. Bireyler sadece sözleşmelerde değil beyan verdikleri işlerde de muvazaa uygulayabilirler.

Örneğin ihtiyacınız olan bir şey aldınız, bu bir ev tapusu, arsa tapusu ya da bir otomobil olabilir. Aldığınız tapunun bedelinin miktarı yüksek iken siz bunu karşı tarafla anlaşarak daha düşük bir bedelde göstermek istiyor olabilirsiniz ve aslından daha düşük bir bedeli sözleşmeye yazarak asıl olandan farklı aldatıcı bir beyanda bulunabilirsiniz. Bu da bedelde muvazaadır. Anlaşıldığı andan itibaren Türk borçlar hukuku kanunlarınca geçersiz sayılacaktır.

Muvazaa Çeşitleri Nelerdir?

Muvazaa tamamen üçüncü kişileri aldatma amacıyla yapılan işlemlerdir. Sözleşmeyi yapan taraflar arasında gerçekte var olmayan ve tarafları aslen bağlamayan ama bağlıyormuş gibi gösteren ya da bunu hedefleyen tamamen üçüncü şahısları aldatmak onları kandırmak amacıyla yapılmış sözleşmelerdir. Sözleşme tarafları kendi aralarında sözleşme yapmamış olsalar dahi başkalarına bunu yapılmış gibi göstermektedirler. Bu iki taraf kendi aralarında üçüncü şahısları aldatma amacında bulundukları için aslında bir işlem yapmazlar ancak yapılmış gibi göstermektedirler. Görünürdeki işlem tarafların asıl iradelerine uymamaktadır ve görünürdeki işlem aldatıcı bir iradedir.

Mutlak Muvazaa Nedir?

Mutlak muvazaa, tarafların asıl iradelerini göstermediği için gereksiz sayılmakta ve yapılan sözleşmeler yok sayılmaktadır. Günümüzde mutlak muvazaa ile sıkça karşılaşılmakta ve mutlak muvazaalar sıkça ispatlanmaktadır.

Muvazaa ispati ise iddiaların hangi kişiler tarafından öne sürüldüğüne göre değişmektedir. Örneğin birey hacizden kaçmak amacıyla üzerindeki varlıkları bir arkadaşına satmış gibi gösteriyor ancak sahip olduğu varlıkları kendi kullanmaya devam ediyor. Bu bir mutlak muvazaa örneğidir ve bu tip örneklere günümüzde sıkça rastlanılmaktadır. Mutlak muvazaa bir haksız fiildir. Tespit edildiğinde yapılan işlemler geçersiz sayılacaktır. Mutlak muvazaada iradede bir uyuşmazlık söz konusu değildir, beyanda uyuşmazlık vardır.

Nisbi Muvazaa Nedir?

Muvazaanın diğer bir çeşidi ise nisbi muvazaa olarak bilir. Nisbi muvazaada, mutlak muvazaadan farklı olarak sözleşme taraflarının hem iradelerinde hem de beyanlarında bir uyuşmazlık bulunmaktadır. Ancak nisbi muvazaa bulunan irade ve beyan işlemlerinde asıl amaç üçüncü şahısları zarara uğratmak ya da onları aldatmaya çalışmak değildir. Nisbi muvazaada üçüncü şahısları aldatmak ya da onları zarar uğratmak amacıyla değil üçüncü şahıslardan bir sözleşme gizlemek amacıyla yapılır. Nisbi muvazaada gizli bir işlem vardır. Ancak bu gizli işlemin üçüncü şahıslar tarafından bilinmesini engellemek amacıyla görünürde bir işlem yapılmasıdır.

Bedelde Muvazaa Nedir?

Bedelde muvazaa yani varlığın bedelinde yapılan muvazaa bir nisbi muvazaa örneğidir. Nisbi muvazaada sadece bedelde değil kişide muvazaa da yapılmaktadır. Kişide yapılan muvazaalarda sözleşmenin taraflarından biri gizlenir ve buna kişide muvazaa denir bu da bir çeşit nisbi muvazaa örneğidir. Nisbi muvazaa söz konusu olduğu halde yani varlığının kanıtlandığı halde geçersiz sayılmaktadır. Ancak tarafların gizlediği işlem şekil şartlarına uygunsa gizlenen işlem geçerli sayılmaktadır. Nisbi muvazaa genellikle tapu işlemlerinde ödenecek olan harcı azaltmak amacıyla yapılmaktadır. Kişi sattığı varlığının örneğin ev tapusunun as bedelini sözleşmede gizlemekte ve asıl bedelinden daha düşük bir bedele satılmış gibi göstermektedir. Böylelikle daha az miktarda satış harcı ödeyecektir. Bu örneğe günümüzde sıkça rastlanmaktadır.

Muvazaalı işlem Tespiti ve Sonuçları

Günlük hayatta insanlar birbirleriyle belirli sebeplerden bolca sözleşme yapmakta ve birbirleriyle sürekli bir alışveriş içerisinde bulunmaktadırlar. Dolayısıyla yapılan sözleşmeler arasında sıkça muvazaalı işlemler tespit edilmektedir. Bir işlemin muvazaalı olup olmadığı nasıl anlaşılır? Kimler muvazaalı işlem olduğunu öne sürebilir? Muvazaalı işlemler hakkında hangi mahkemeye dava açılır? Muvazaalı işlemlerin sonuçları nelerdir? Şeklinde sorular akıllara gelmektedir. İşlemin muvazaalı olup olmadığının anlaşılabilmesi için sözleşmenin muvazaalı olduğunun öne sürülmesi gerekmektedir.

Yapılan bir işlemin muvazaalı olduğunu sözleşmenin tarafları öne sürebilir ya da sözleşmeden çıkarı ya da zararı olan üçüncü şahıslar da sözleşmenin muvazaalı olduğunu iddia edebilir. İşlem yapılan taşınmaz üzerinde hakkı veya çıkarı ya da zararı olan kimse tapunun bulunduğu bölgedeki mahkemeye giderek işlemin muvazaalı olduğunu öne sürüp dava açabilir. Açılan dava karşısında sözleşmenin diğer tarafları yapılan işlemin muvazaalı olmadığını öne sürebilirler. Bu tip bir durumda işlemin yapılan satışın muvazaalı olmadığı konusunda yazılı kanıtlar öne sürmeleri gerekmektedir. Muvazaalı işlem tespit edildiğinde, ortaya çıktığında bununla beraber belirli hükümler ve sonuçlar doğuracaktır.

• Muvazaalı işlemler geçersiz sayılacaktır.
• Muvazaalı işlemin tarafları, işlemden zarar gördükleri durumda zararın tazmin edilmesini talep edemezler.
• Muvazaalı işlemler üçüncü kişiler tarafından öne sürülebilir ancak hakim tarafından da re’sen dikkate alınabilmektedir.
• Taraflar, yaptıkları muvazaalı işlemler dolayısıyla kazanç sağladıklarında mahkeme tarafından sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanarak kazancın iadesi talep edilebilmektedir.

Günümüzde tapu işlemleri, satış işlemleri gibi yapılan ticaretlerde sıkça muvazaaya rastlanılmaktadır. Şahısların yaptığı bu tip işlemlerde muvazaa olduğu ileri sürülebilir, muvazaa iddiası gündeme gelebilmektedir. Bir işlem hakkında muvazaalı olduğu gerekçesiyle ilgili mahkemelere dava açılabilir ve işlemin muvazaalı olup olmadığı ortaya çıkarılabilmektedir. Ancak resmi kurum işlemlerinde muvazaa öne sürülemez çünkü resmi bir kurum muvazaalı işlemlere taraf olamamaktadır.

Muvazaalı akit ne demek?

Tarafların kendi aralarında yapmış olduğu kararlara bağlı olarak her hangi bir olay karşısında geçersizliğini anlaşmaya bağlı olarak kabul etmektir.

Muvazaa Haksız Fiil midir?

Muvazaalı olan herhangi bir hukuki işlemlerde üçüncü şahısların zarara uğratılması söz konusu ise , o kişiye karşı  işlenmiş bir haksız fiil niteliği kapsamına girmektedir.

Muvazaa davası nerede açılır?

Muvazaa nedeniyle tapu iptali davası açama: Muvazaa davalarının açılacağı yerler genel olarak mülkiyetin veya taşınmazın olduğu yerdeki mahkemelere başvurarak açılmaktadır.

Muvazaa İddiasını Kimler İleri sürebilir?

Y. HGK. T. 21.11.2001, 2001/1-958 E., 2001/1035 K., “Muvazaa iddiasını sözleşmenin tarafları ileri sürebileceği gibi hukuki yararı bulunan, ayni veya kişisel hak sahibi üçüncü kişiler tarafından da ileri sürülebilir.

Nisbi muvazaa geçerli mi?

Nisbi muvazaa gizlilik ve sözleşme kurallarına bağlı kalındığı sürece geçerli olmaktadır.